دست‌نوشته ناصرالدین شاه بر تخته سیاه مدرسه آمریکاییها خیابانی که امروزه سی تیر نام دارد، در دوره‌های قاجار و پهلوی، بزرگ‌ترین مدرسه‌های خارجی را در خود جای داده بود. آمریکاییها در دوره قاجار در اینجا تاسیسات معظمی داشتند. مدرسه بزرگ آمریکایی، دخترانه و پسرانه بود و بسیاری از خانواده‌هایی که دوست داشتند فرزندان خود را به نظام نوین آموزشی بسپارند، آنها را به این مدرسه می‌آوردند. هرچند امروزه دیگر از آن تاسیسات بزرگ آمریکایی خبری نیست، اما پشت کلیسای انجیلی پطروس، باغ بزرگی قرار دارد که باقی‌مانده همان مجموعه است. یک در آن باغ بزرگ به خیابانی باز می‌شود که به موازات ۳۰ تیر قرار دارد. مدرسه آمریکایی در دوره قاجار به اندازه‌ای شهرت داشت که حتی یک روز ناصرالدین شاه از آنجا بازدید کرد و سر یکی از کلاس‌ها حاضر شد. شاه قاجار حتی روی تخته سیاه کلاس درس، چیزی نوشت که آن نوشته را به یادگار نگاه داشته بودند. من آن نوشته را دیده‌ام. فرزندان بسیاری از اعیان و بزرگان قاجار و پهلوی اول در این مدرسه آمریکایی دانش آموخته بودند. این البته یکی از مدرسه‌های آمریکایی در تهران به شمار می‌آمد.پایین‌تر از تاسیسات آمریکاییها در خیابان ۳۰ تیر، مدرسه روس‌ها بود. بعدها در دوره پهلوی دوم، ساختمان این مدرسه به بنیاد اشرف پهلوی تبدیل شد. کمی پایین‌تر، روبه‌روی ساختمان قدیم کتابخانه ملی، مدرسه بزرگ ایران و آلمان بود که هنوز هم وجود دارد و نام هنرستان صنعتی بر آن گذاشته‌اند. این محدوده به موجب نقشه اول تهران که در دوره ناصرالدین شاه کشیده شد، بیرون دروازه قرار داشت. پیش از آنکه این مدرسه در آنجا ساخته شود، زمین بزرگی بود که تهرانی‌ها از آن به عنوان قبرستان استفاده می‌کردند. عین‌الدوله صدراعظم مظفرالدین شاه قاجار در تاسیس مدرسه ایران و آلمان دخالت داشته است. عبد الله انوار
